Wandelen door bedevaartsoord Hasselt
- 4 minuten leestijd
- 3354 x bekeken
Hasselt is een van de oudste bedevaartsoorden in Nederland. Samen met Amsterdam beschikt het Hanzestadje zelfs als enige over een ‘Heilige Stede’. Waarschijnlijk al sinds de 13e eeuw gingen mensen op bedevaart naar de plek waar nu de Rooms katholieke Sint Stephanuskerk staat.
Het oude Stadhuis een goed vertrekpunt voor een bezoek aan Hasselt. Bezoekers kunnen via verschillende arrangementen de vruchten van de stad proeven. ‘Kerk, Klooster en Kapel’ verwijst bijvoorbeeld rechtstreeks naar het bedevaartverleden. Stadsgids Henk Dekker gaat voor tijdens een wandeling door heden en verleden van Hasselt. “De traditie van de Heilige Stede is heel bijzonder. Mensen uit een wijde regio gingen al in de middeleeuwen op bedevaart naar Hasselt. Het verhaal gaat dat hier tijdens een gevecht met een priester ooit een hostie op de grond is gevallen, waarna als boetedoening een kerk moest worden gebouwd.”
Dekker vertelt het verhaal niet bij de Heilige Stede, maar bij de imposante Grote Kerk. Daar vinden veel orgelconcerten plaats en liefhebbers kunnen de toren beklimmen. De top biedt een prachtig uitzicht over stad en omgeving. Groepen kunnen ook een bezoek brengen aan de kerk en ‘hoog op zolder’ over de gewelven lopen.
Aan de overkant van de straat staat Restaurant De Herderin, ooit bezit van dominee Spies. Die zamelde in de 18e eeuw geld in voor de restauratie van de kerktoren, die bij een blikseminslag in 1725 verloren ging. Toevalligerwijs op dezelfde dag dat ook in het Belgische Hasselt de kerktoren door de bliksem werd verwoest. Naar verluid verdween een deel van het geld in de broekzak van Spies en daarmee kon hij dit pand betalen.
Reden genoeg voor een boetedoening bij de Heilige Stede, maar Spies was predikant in de tijd dat de Reformatie al lang was voltrokken. Ook Hasselt veranderde in een protestantse stad en de Heilige Stede werd weggepoetst. “Pas veel later werd weer een katholieke kerk gesticht in het middeleeuwse Heilige Gasthuis”, duikt Dekker bij de etalage van een kledingwinkel weer in de geschiedenis. In die winkel was vroeger die katholieke kerk gevestigd. Aan de zijkant van het pand is de voormalige functie nog goed te zien.
Begin 20e eeuw stond de kerk in de weg van de vooruitgang. Er waren plannen voor een tramlijn door de Hoogstraat en de toren van de kerk hinderde de vrije baan. De katholieken verhuisden naar de historische locatie van de Heilige Stede, die ze weer beetje bij beetje hadden teruggekocht.
Via de kapel van het Heilige Geestgasthuis met Zeven armenhuisjes loopt Dekker naar de restanten van het oude Mariaklooster aan de stadsgracht. Dit was een zusterhuis van de Moderne Devotie, een religieuze beweging die zijn oorsprong vindt in Overijssel. De beroemde voorman van de beweging, Thomas a Kempis, logeerde bij de zusters in het klooster als hij in Hasselt te bedevaart ging.
Aan het einde van de Eikenlaan stapt Dekker een tuin in. “Dit is de echte Heilige Stede…”, zegt de gids. In de schaduw van de in 1933 gebouwde katholieke kerk komen hier op de tweede zondag na Pinksteren gelovigen samen voor het feest van Hasselter Aflaat. Een bedevaart die aansluit bij de middeleeuwse katholieke traditie. De aantallen zijn wel een stuk minder dan in pakweg 1400. “Hasselt is als bedevaartsoord ook niet zo bekend. De stroom mensen waarop met de bouw van deze kerk was gehoopt is nooit op gang gekomen”, zegt de vrijwillige assistent-pastor Van der Sman in de kerk. “Toch is dit een historische plaats waar heel veel is gebeurd.”
Wie daarvoor oog heeft, ziet volop herinneringen daaraan in de historische binnenstad van Hasselt. Van der Sman opent iedere dinsdag de ‘Heilige Stede’. Hedendaagse pelgrims zijn van harte welkom. Ook de populaire pelgrimsroutes het Jabikspaad en het Jacobspaad eindigen in Hasselt. Vanuit het stadje begint bovendien de officiële pelgrimsroute naar Santiago de Compostela.
